Er is veel te doen om geschiedenis deze afgelopen weken. De verschillende standbeelden die sneuvelden zijn hier een goed voorbeeld van. De discussie over waarom het wel of niet belangrijk is dat een standbeeld blijft staan en welke teksten erbij moeten worden geschreven laaide weer in alle hevigheid op. Het blijft een vreemde discussie die de diepere laag lijkt te willen vermijden. Het is een debat over stellingen geworden. Tijdverlies in mijn optiek. Structurele veranderingen kunnen alleen tot stand komen wanneer men het aandurft fundamentele zaken ter discussie te stellen. Ontbreekt het hiervoor aan lef of ontgaat gewoonweg veel mensen waar het echt om draait.
Niet statisch
In de hele discussie wordt er gedaan alsof geschiedenis iets statisch is en niet herschreven kan en mag worden. Een vreemd uitgangspunt wanneer je weet dat geschiedenis juist heel dynamisch is of hoort te zijn. Waarom? Hoe meer stemmen er gehoord c.q. opgetekend worden hoe dynamischer en inclusiever diezelfde geschiedenis wordt. Het is bijna ridicuul om te veronderstellen dat omdat het ooit eens is opgeschreven het een eeuwige waarheid is en bijna heilig verklaard dient te worden.
"De geschiedschrijving is doorspekt met dit soort superioriteitsopvattingen die automatisch leiden tot discutabele interpretaties van de werkelijkheid en die niets met feiten van doen hebben."
Livingstone 'ontdekte' de Mosi-oa-Tunyade (de rook die dondert). In Europa kennen wij dit natuurfenomeen als de Victoriawatervallen in de Zambezi, op de grens tussen Zambia en Zimbabwe. Livingstone 'ontdekte' iets wat allang ontdekt was maar hij schreef het op en publiceerde het. Het paste geheel in de eurocentrische doctrine waarbij de Europese grootmachten de wereld ontdekten en de beschaving naar primitieve volkeren kwam brengen. De geschiedschrijving is doorspekt met dit soort superioriteitsopvattingen die automatisch leiden tot discutabele interpretaties van de werkelijkheid en die niets met feiten van doen hebben.
Construct
Geschiedenis is een construct. Niet meer en niet minder. Een construct waarin naast feiten dus interpretaties een zeer grote rol spelen. Dat de ons bekende geschiedenis het zeer eenzijdige product is van voornamelijk (oude) witte hetero mannen lijkt volledig te worden genegeerd. Dat daarbij andere stemmen onderdrukt zijn of in zijn geheel aan voorbij wordt gegaan wordt niet eens ter kennisgeving aangenomen. De waarde en belang van standbeelden voor het historisch perspectief wordt daarom naar mijn mening zwaar overdreven. Wat mij betreft kunnen ze gewoon verwijderd worden. Je verliest er niets mee. Het allerbelangrijkste is dat het huidige construct ter discussie wordt gesteld. Daar is wat mij betreft nu geen ontkomen meer aan maar inmiddels weten wij hoe krampachtig dit alles kan verlopen. Vooral van witte zijde.
Inclusiviteit
Wanneer wij durven te spreken over inclusiviteit zal er lef moeten worden getoond om te komen tot een nieuwe wijze van het vertellen en optekenen van de geschiedenis. Daar horen naast feiten ook verschillende stemmen bij en meervoudige interpretaties. Dat dit een ander licht op de Gouden Eeuw gaat laten schijnen is een inkoppertje. De geroemde handelsgeest zal in het nauw gedreven worden door o.a. imperialisme, kolonialisme, racisme, discriminatie en misdaden tegen de menselijkheid. De slavenhandelde Afrikaanse koninkrijken zullen ook met de billen bloot moeten maar tevens ook niet langer meer dienen als rechtvaardiging voor diezelfde slavenhandel. Collaborateurs zijn iets van alle tijden. Zo ook in Afrika waar het totale aantal slachtoffers het aantal collaborateurs met afstand oversteeg.
"In Nederland en de stad Amsterdam waar ik woonachtig ben waren er niet alleen maar verzetsstrijders."
In Nederland en de stad Amsterdam waar ik woonachtig ben waren er niet alleen maar verzetsstrijders. Je krijgt soms een andere indruk als je boeken leest, de geschiedenisles ontleedt en films kijkt. Er zijn naast goede ook ontelbaar veel kwalijke dingen gebeurd die het daglicht niet kunnen verdragen maar die wel wezenlijk onderdeel uitmaken van diezelfde geschiedenis. Het construct moet op de schop en veel waar men nu zo krampachtig aan vasthoudt zal moeten worden losgelaten. Zo werkt nu eenmaal daadwerkelijke verandering.
Kortom een uitdaging van formaat die noodzakelijk is om te komen tot ware inclusiviteit op alle fronten. Een standbeeld is een stenen object met soms een laagje tin of brons. Als die er niet meer staat is er eigenlijk niets aan de hand. De symbolische waarde is voor sommigen groot maar het ontmantelen van het huidige geschiedenis construct zou veel hogere prioriteit moeten hebben.
Comments